Wenkersätze - Heldsdorf

Um Beiträge zu verfassen, müssen Sie sich kostenlos registrieren bzw. einloggen.

Reimer
schrieb am 31.07.2008, 11:18 Uhr (am 10.09.2008, 09:54 Uhr vom Moderator geändert).
Vorweg die Deutung einiger Sonderzeichen, damit das Lesen und die Aussprache leichter fallen:

Die Doppelpunkte sowohl auf e ( ë ) als auch auf i ( ï ) sollen hervorheben, dass die jeweiligen Vokale leicht unterdrückt werden:
: gewiëst (gewesen), wiëm (wem)
ïe: wïedder (wieder), ïenn (ihn) und (ihnen)
: zpeï (zwei), deï (tu), Meïdschen (Mädchen)
Weiterhin noch das skandinavische å: dåt (das), wår (war)
und der stimmhafte Reibelaut ģ: Moģen (Magen), luoģģen (lagen)

1. Am Weinter flejjen de gedruoecht Blader an der Loaft eram.
2. Et hoirt glech oaf ze schnåen, drou wid det Wadder wïedder beßer.
3. Deï Keihlen an den Eiwen, doatt de Määltsch bååld ufeet ze kouchen.
4. Der geat åålt Mainn as mat dem Faard am Eus agebrouchen end an det kåålt Wåßer gefoallen.
5. Hoi as vuor vär uodder siës Wouche gestuorwen.
6. Det Firr wår ze stuerk, de Keache se jou ande gainz schpuerz verbruoet.
7. Hoi asst de Åier enden ohne Såålz och Fefer.
8. De Fuoeß dea mer woih, ech dinken, ich hu se mer oafgeriwwen.
9. Ech ba bei der Fraa gewiëst end hun et er gesot, end se sot, se wiël et och anirer Deichter son.
10. Ech wall et och namoi wïedder dean.
11. Ech han der glech de Kouchlefel am de Oihren, da Auf.
12. Wuer geuste? Suolle mer mat der matkunn?
13. Et se licht Zedden.
14. Me läwet Keind, bleuw hei ande stohn, de Gaise beußen dich doit.
15. Ta hues huoit um meuste geloirt end bas eunich gewiëst, te tïerrfs schneler heume goh wei de
aindern.
16. Ta bas nouch net groiß geneach, am en Flååsch Wen äuszedreinken, te muoeß oischt nouch
wueßen och grïesser waarden.
17. Gonk, såi esoi geat end sou denner Saster, se siël de Kleader fuor ir Meatter fartich neen end
mat der Boischt boischten.
18. Heeste ïenn gekainnt! drou wer et aindresch kunn, end et wuord beßer am en stohn.
19. Woi huet mer mene Keirw mat Fleusch gesteihlen?
20. Hoi deet esoi, wei wu se ïenn zem dreesche beståålt heten; se hun et oawwer salwest gedon.
21. Wiëm huet hoi de nåi Geschicht erzåhlt?
22. Em muoeß stuerk kreuschen, suonst versteut hoi es net.
23. Mer se muoed end hun Duscht / end sen duschtrich.
24. Wei mer naachtend zroaeckkaimen, luoģģen de aindern schoin am Bet end wuorde feest
ageschloaffen.
25. Der Schnoi as dïess Nuecht bei aas låe bliwwen, oawwer huoet Moarjen as e zegongen.
26. Huoender asem Häus stohn dråi Oappelbäumcher mat roiden Epeltschern.
27. Kannt ir net nouch en Aiģebläck oaf es wuerten, drou goh mer mat uoech.
28. Ir tïerrft net esoien Keinderåen dreuwen.
29. Aas Barjer sen net soihr hoih, ir se viël hicher.
30. Wävel Fand Wuscht och wävel Broit wallt er hun?
31. Ech verstohn ich net, er muoeßt e wïennich staarker riëden.
32. Huet er niche Stoaeckeltsche weuß Seuf oaf menem Dasch fanden?
33. Se Breader wall sich zpeï heusch nåi Huoeser an irem Guerte ban.
34. Det Weirt kaim em vun Haarzen!
35. Dåt wår richtich vun ïenn!
36. Woat satzen dou fuor Vijjeltscher eiwen oaf dem Muoerchen?
37. De Gebäuren hoatte fåef Eißen och nuoen Kuoeh och zpealf Lammcher vuor det Duorf bruecht,
dei wuele se verkäufen.
38. De Luoet sen huoet oall douäuß oafem Foaeld end meen.
39. Gonk nuor, doi brïemm Hand deut der nast.
40. Ech ba mat de Luoedden dou huoenden iwwer de Wis ant Keire gefuehren.

Ergänzungssätze, nicht immer abgefragt:

41. Aas Nouber huet sich e Rapp zebrouchen.
42. Dåt sauch bois äus.
43. Na steute grued an der Dirr end wall an de Kirich.
44. Mer muoeßen nouch det Håi amschlon och Heilz spåålden.
45. Aas Leater as zebrouchen.
46. Ech kainn de Soack och net hiëwen.
47. Meïdschen, koamm erveir!
48. Ech waarden ich schoin heumlichten.
der Ijel
schrieb am 01.08.2008, 11:45 Uhr
48. Ech waarden ich schoin heumlichten.

heumlichten.? kun em sich når dinken wot et bedade soll-
bitte erklehren -
Uch iwer det Ich,Ech,Oich=Personalpronomen,silen mer noch riaden.
Reimer
schrieb am 01.08.2008, 13:50 Uhr
Hallo Ijel,
heumlichten heußt "heimleuchten" (ugs. für derb abfertigen).
De Rast bespreïche mer speter.

Heusch Greß
Reimer
Reimer
schrieb am 01.08.2008, 16:49 Uhr
Hallo Ijel,
ech hun de Aintwert oaf denn zpeït Frouch dannich schneler fande wei ich duecht, end zwor huet de Fr. Hanni Markel an der SZ Nr.3, S.11, vum 20.2.2006 (Sachsesch Wält) äusfuoehrlich iwer dïet Thema geschriwwen.
Gainz kurtsch wall ich erwehnen, doatt et sich am de BETONT och de ABETONT Fuorm des Personalpronomens haindelt, dei et zem Anderscheud vum Detschen nuor am Soachseschen git!
Z.B.: ech / ich; ta / te; hoi / e; sei / se; aat / et; mir / mer; ir / er; sei / se.
Derzea kunn drou nouch de deklinoirt (gebeugte) Fuormpuerer:
mir / mer; dir / der; ïem / em; ïer / er; aas / es; uoech / ich; ïen / en; bzw.
mech / mich; dech / dich; ïen / en och esoi weter.
Ech houfen, doatt men Erklerung net ze komplizoirt wuorden as.
Truotzdiëm empfiehlen ech oallen, dei un dïesem Thema Intrass hun, dië Beidrauch vun der Fr. Markel ze liësen!
Heusch Greß
Reimer
der Ijel
schrieb am 03.08.2008, 15:00 Uhr
48. Ech waarden ich schoin heumlichten.

1. Et as mer kloor uch bewoasst woarden wot mat dem "Unbetonten" Personalpronomen gemiint as.
Äm Messverständnessern Vorzubeugen siilen mer än kriteschen Situationen åf an verzichten.
Glatt esi wa mer uch de Eifeler Regel net strikt, änj uch iwerol uwenden kannen.
Äm flessend såksesch ze schreiwen, uch liasen ze kannen, messe mer es fuer iin Version endschiiden uch derba bleiwen.
Z.B. Dått "ech" pers.pron.I.person Singular äs.
"Oich"soll em dementspreechend fuer II.Person Plural
Posesivpronomen, galden. Det as når e Vuerschloch

2. Ech waarden ich schoin heumlichten.
Det "heumlichten" mes ech uch noch iist erwehnen.
Gehirt det demnoh za den Redewendungen da besangders än Heldsderf uch äm Burzelund derhim senj? Oder äs der
Spreoch uch än undern Gemiinen geliifich ?
Em siil uch deser noch summeln.
Ois menjer Gemiin hun ech ca. 50 åfgeschriwen.

pedimed
schrieb am 03.08.2008, 15:40 Uhr (am 03.08.2008, 15:58 Uhr geändert).
Na läw Ijel, als Medwescher hiist em de zwi-et Person an der Miirzu-el Irr (net narresch), und Nr2 hiimlächten. Of daut nea uch dir verständlich äs,het von dir uăf!mfG
der Ijel
schrieb am 03.08.2008, 17:24 Uhr (am 03.08.2008, 18:37 Uhr geändert).
@ pedimed als Medwescher hiist em de zwi-et Person an der Miirzu-el Irr- ech ban hoalt net e Medwescher---
Irr oder Ihr, dot as klor = wir,ihr,sie.dot as uch klor.
Wa sprachst Tea åwer åls Medwescher : uns,euch,sie = dritte Person Plural.
Erois mat der Sproch oder broin mer en Germanisten
danke der Ijel
pedimed
schrieb am 03.08.2008, 19:24 Uhr
Uns: eas , euch:eech ,sie: sä (säi)

Um Beiträge zu verfassen, müssen Sie sich kostenlos registrieren bzw. einloggen.