Sachsesch Wält
Bäm Båcken
Info Grete Menning • Ortsmundart: Denndorf • 2:54 Minuten • Herunterladen
Åf dem Schroģe lååt de Meald,
Britmiëhl sejt eraus.
Der Dießem äs schin ägewiecht
åf’m Däsch, äm Haus.
Åf der Plått der Dämpfer stiht,
de Iërdapel gekoocht.
Ålles, ålles äs beriet!
De Griß Zebåcke mååcht.
Der Voter spällt det Loofterhuulz,
haat Zwänke klien uch Speen.
Hi wul jo äm Goorten nooch
fuer de Schwenj äst mehn,
doch ze spet äs et, bäs hi
det Huulz zem Hetze richt
uch äm Båckuewen, äm Hiërd,
ålles hoot geschicht.
Um ååndre Mårjen, ih et Daģ,
knitt de Griß den Diech.
Sä gitt Oocht, dått e gelänjt:
net ze feest, net ze wiech!
Dakt en za, dått nichen Zach
än äm Afgoh stirt!
Derwell äm Båckuewen uch schin
em det Flåckern hirt.
Strih uch Zwänken, Schejdder Huulz
brän. Durch det Uewelooch
sprätze Feanke färr eraus,
schär bäs än den Trooch.
Do äs uch der Diech schin åf,
flesst schär iwwern Råånd.
De Griß mess en zesummeschloon
schnel mät nåsser Håånd.
Der Voter zecht de Kuehln ervuer,
glähnij äs der Hiërd,
mät dem nåssen Uewewäsch
wid e hiësch gekiëhrt.
Kässelstäcker dreht de Griß
åf der Bejd z’irscht aus.
Båflieschbässker hålwij nooch
säh vum Diech eraus.
Fräsch vum Hiërd si schmåcke se
ållen es gorr fenj,
uch derzea wid Leiër gezurpt
årr e Beecher Wenj.
De Motter brächt e Brit vum Diech,
dit mät säch’rer Håånd
åf den Ueweschässel et,
schesst et un de Råånd.
Vun dem Hiërd, durcht Uewelooch!
Det neechst lååt uch parat.
Bäs se ålle åf dem Hiërd
låån, wä åf em Bat.
Brånj de Schirel! Kråtz de Meald!
Dießem brocht et fräsch.
Säch, det Däppche stiht nooch änj
do äm Haus åm Däsch.
Dräck den Dießem naa fenj än!
Såålz en dro uch gat!
Dått e bäs zem neechste Båcken
än der Kummer raht.
Räcke mess em nooch det Brit;
uch zer riëchter Steangd
kitt det Ausdaan uch det Klopen,
dått et gat gelånjt.
Äs en Dozen drun, di wid
åf der Ställ verziëhrt.
Det Brit mess keahlen åf der Båånk.
Det Båckes wid gekiëhrt.
Ålle se’ vun Härze frih:
Mät verienter Kråft
hu se dese schwere Backdaģ
wedder iest geschåfft.
6. März 2000
Anmerkungen zum Text, Worterklärungen
Bejd – Backtisch, NudelbrettDießem – Sauerteig
Dozen – Auswuchs am Brot
Haus – Wohnküche
Kässel – Ofenkrücke
Kässelstäcker – Vielecke aus Brotteig mit Speckbrocken
Leiër – prickelnder Nachwein aus vergorenen gewässerten Trebern
Schirel – geschmiedeter eiserner Trogkratzer
Schroģen – Holzgestell, auf dem der Backtrog liegt
Ueweschässel – Ofenschieße(l), flache langstielige Holzschaufel, mit der man Brot/Gebäck in den Backofen „einschießt“ und daraus holt
Zebåcken – Vorteig
Zwänken – Reisig
Zusätzliche Informationen
Das Gedicht „Bäm Båcken“ wurde von der Autorin Grete Menning im öffentlichen Teil des Mundartseminars am 25. März 2018 in Nürnberg vorgetragen. Die anschauliche Beschreibung der Geräte und Tätigkeiten am Backtag lässt bei manchen Lesern vielleicht heimatliche Erinnerungen lebendig werden.Quelle: Siebenbürgische Zeitung vom 30. April 2018, Seite 8
Ortsmundart: Denndorf