Sachsesch Wält
Simmzich Johr vu der Flucht
Info Katharina Kessel • 3:32 Minuten • Herunterladen
Simmzich Johr as an lång Zäit,
doch zerack ding mer noch häit,
wai aus Läit dau säi geflicht
mat den Zährn åf dem Gesicht.
Nordsimmbireng wår betrofe,
de laiw Hämet zem verlosse.
Der zwet Wältkraajch wår am Gång
ånd de Zäit wår schwär och bång.
Widdersaze, dåt gäng nast,
ånd viel Zäit hått em och nast,
åf den Wueng den Kobber bau,
ånd det Wichtich anedau.
A käid Vorrot, mih gäng nast,
am maußt saih, dått ålles passt,
a käid Gräd, åld Läit och Kander,
dai gruiß Räs, dåt wår a Wånder.
Jangter Läit säi viel zefauß gång,
dram der Kobber, diër wår voll,
bas am u as ku an Uisträich,
wår et schwär ånd och an Quol. […]
Denoo hauß at hemmefuehrn,
mat der Bahn åwer ma’m Wueng.
A gruiß Deel, dai bleem zerack,
ånd dåt wår och ihr gruiß Glack.
Dai, wåt hemme säi gefuehrn,
hu viel Schwäret maiße arfuehrn.
Dau sai kumme an Großwardein,
wår det Lueger ihr nåi Häm.
Dou säi viel heß Zährn gefloße,
dram guer viel maußtn verlosse
de Famili och de Hämet
ånd de Zwångsuerbet utriën.
Schwär wår och det Liëm am Lueger,
ålles huet em en genu,
och den latzn Wirfel Zåcker
dorftn Kander nast beku.
Dau se schlaißlich hemmekumme,
wårn de Häiser guer besåtzt.
Fiëld och Wangert wårn verloorn,
wåt em hått, blew nur a Droom.
Kåmpf wår et zem Iwerliëm,
nast mih hått em, nur det Liëm
och de Kläder åf dem Läiw,
wunn em Glack hått, och an Schäiw.
An de Schäiw broucht em Zemaße,
ånd dåt wår schwär zem beku.
Fraune hu gestrackt, gesponn,
dått sai Aße hu beku. […]
Wåt em hått, huet em verloorn,
am hått nur noch de zwoo Häänd,
dai hu viel och schwär gëuerbet,
dått em sich det Liëm arhail.
Staatlich wuir denoo jo ålles,
am huet fläißich matgemåcht.
Am bekum zerack de Häiser,
ånd dåt wår nau de grisst Fråid.
Repariert huet em, geschåfft,
aus laiw Herrgott gåw de Kråft,
dått em widder affest hått
ånd det Harz och widder låcht.
Dau sich ålles hått berauicht,
rauft em aus ant Måtterlånd.
Hu ålles zerack gelosse
ånd a nåi Liëm ugefång.
Ålle säi mir häit gelacklich,
am huet ålles, Gott såi Dånk,
doch wunn em amol zerackdinkt,
wird et an dem Harz och bång.
Lott aus schaze Frinn och Fråihet
ånd derfuer dång ållen Dåch.
Herr, behait vor Kraajch och Eland,
Herr, gaw Sääng an a jed Lånd!
Anmerkungen zum Text, Worterklärungen
simmzich, Simmbireng – siebzig, Siebenbürgenwiddersaze – widersetzen
arhail – erhalte
Gräd – Kleidung
jangter – jünger(e)
bleem – blieben
Zemaße (< zem Aße) – Essen, Nahrung
Fraune – Frauen
affest – etwas
Frinn – Frieden
dång – danken
Sääng – Segen
Zusätzliche Informationen
Die aus den sowjetischen Besatzungsgebieten zur Rückkehr gezwungenen Nösner klagten besonders über Drangsalierungen in Großwardein und die anschließende Zwångsuerbet im nördlichen Siebenbürgen, ehe sie in ihre Herkunftsorte heimkehren durften. Katharina Kessel, nach der Rückkehr ihrer Eltern 1946 in Paßbusch geboren, kennt nur das Schicksal der Zurückgekehrten aus eigenem Erleben. Das war mit ein Grund, weswegen wir aus ihrem detaillierten Erzählgedicht vorwiegend Abschnitte ausgewählt haben, die das schwere Schicksal der Heimgekehrten in der alten Heimat beschreiben.Quelle: Siebenbürgische Zeitung vom 1. Dezember 2014, Seite 8
Ortsmundart: Paßbusch